گردشگری با طعم خرید

روزهای آخر سال است، زمان خرید سال نو و حراج های فصلی. بازارها و مراکز خرید، شاهد انبوه مردان و زنانی است که برای خرید لباس، کیف، کفش و مواد خوراکی به آنجا رفته اند. اینکه چند درصد این افراد به آنچه می خرند، نیاز مبرم داشته و کالای مورد نظر خود را تنها از بازار می توانسته اند تهیه کنند، جای بحث کارشناسی دارد اما بی شک این امر ناشی از علاقه بی اندازه ایرانیان به خرید و بازارگردی است. این علاقه تمام ناشدنی در سفر و تفریح هم گریبان ایرانیان را گرفته و آنها را از دیدن جاذبه های مقصد سفر محروم می کند به گونه ای که  بعد از استراحت در هتل سپری کردن زمان زیاد در بازارهای خرید، از ویژگی های خاص گردشگران ایرانی در خارج از کشور است. در حقیقت بخشی از لذت گردشگران ایرانی در سفر با میزان خرید کردن مرتبط است. خرید کردن برای آنها لذت بخش است، فارغ از این که این خرید، سوغات سفر باشد یا هر چیز دیگری، عادتی که در میان گردشگران دیگر کشورها کمتر دیده می شود.

اختصاص ۵۰ درصد هزینه سفر ایرانی ها به خرید
بر اساس برآوردهایی که انجام شده، به طور میانگین سقف خرید گردشگران خارجی تنها ۵ درصد از هزینه های سفر آنها را شامل می شود، اما ایرانی ها شاید ۵۰ درصد و حتی بیش از آن را به خرید اختصاص می دهند. آمارها حاکی است از میزان هزینه انجام شده برای هر سفر و خرید ایرانیان، صدها میلیون دلار ارز هر ساله از کشور خارج شده و به حساب همسایگان واریز می شود. به دلیل تمایل بیش از اندازه به خرید و بازارگردی ایرانیان، گردشگران ایرانی در دنیا به عنوان توریست شاپینگ شهرت دارند. کشورهای همجوار نیز با در نظر گرفتن این موضوع، جاذبه های زیادی را در بخش بازار خود ایجاد کرده اند. مسافران ایرانی با جیبی پر از ارز و یک چمدان به این کشورها سفر می روند و در بازگشت چمدان هایی پر از کفش، جوراب، پیراهن، اسباب بازی، وسایل آشپزخانه و... به همراه دارند، کالاهایی که تقریبا نظیر آنها همه جا یافت می شود.  رزرو هتل بصورت اینترنتی کار را ساده تر هم کرده است بطوریکه  در واقع آنها طی سال پولی را برای خرید کفش و لباس کنار گذاشته اند و آن را در ترکیه یا دبی هزینه می کنند. اهمیت خرید برای ایرانیان تا به آن اندازه است که فرصت بازدید از جاذبه های تاریخی و فرهنگی کشور مقصد را از دست می دهند تا بتوانند به مراکز خرید بیشتری سر بزنند و جالب آن که این دسته از  گردشگران هنگام بازگشت به کشور نیز تنها می توانند مقصد سفر خود را از منظر مراکز خرید به دوستان و آشنایان معرفی کنند.


اما گردشگران خارجی در سفرهای خود به سایر کشورها بیشتر به دنبال بازدید از جاذبه های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و دیدنی های منحصر به فرد این کشورها هستند. آنها کمترین زمان سفر را در بازارهای خرید می گذرانند و در این بخش از گردش خود، بیشتر تمایل دارند، از بازارهای سنتی دیدن کرده و خریدشان نیز تنها شامل آثار هنری و صنایع دستی خاص آن کشوری است که به آن سفر کرده اند. در حقیقت با خرید این آثار، بخشی از تاریخ، فرهنگ و هنر کشورهای مختلف جهان را با خود به ارمغان می برند. گردشگران خارجی در خانه هایشان مجموعه هایی دارند که در آن نمادهای کشورهای مختلف دنیا را که به آن سفر کرده اند، نگهداری می کنند.

کسب درآمد میلیارد دلاری کشورهای همسایه از خرید ایرانیان
امروزه گردشگری با محوریت خرید در بسیاری از کشورها، عاملی برای جذب گردشگران به شمار می آید. گسترش مراکز خرید از جمله اقداماتی است که کشورهای مختلف مانند امارات، ترکیه، چین، تایلند و مالزی از آن به عنوان محورهای جذب گردشگر یاد کرده و هر سال در برنامه ریزی های خود مبالغ قابل توجهی را برای سرمایه گذاری در آن اختصاص می دهند. برگزاری جشنواره های خرید و حراج های فصلی از جمله استراتژی هایی است که این کشورها در جذب گردشگران خرید به کار می برند.به طور مثا ل، جشنواره خرید استانبول که با هدف افزایش حجم تجاری ترکیه هر ساله در این کشور برگزار می شود. میلیاردها دلار درآمد غیرمستقیم و مستقیم از طریق گردشگران خارجی عاید کشور ترکیه می کند. استانبول با وسعت حدود ۵ هزار و ۳۴۳ کیلومتر مربع و جمعیتی معادل ۱۴ میلیون نفر با داشتن ۹۰ مرکز خرید که در چهار نقطه شهر و در مناطقی استراتژیک و مهم قرار دارند، با برگزاری این جشنواره به بازاری به وسعت یک شهر تبدیل می شود. گردشگران خارجی در جشنواره خرید استانبول، امکان این را خواهند یافت تا با تخفیفات بالغ بر ۵۰ درصد خارج از فصول معمول حراج اقدام به خرید کنند. هدف این جشنواره، تبدیل شهر استانبول به عنوان اولین انتخاب گردشگران کشورهای روسیه، ایران، اکراین، آذربایجان، عربستان سعودی، یونان، رومانی، سوریه و عراق است. به دنبال اجرای همین سیاست است که
ترکیه سالانه بیش از یک میلیارد دلار از گردشگری ایرانیان کسب درآمد دارد. به گفته مسوولا ن گردشگری این کشور، گردشگران ایرانی با انگیزه خرید کالا و فروش آن با قیمت بالاتر در کشورشان به ترکیه می آیند. به همین دلیل فعالان گردشگری ترک همواره سعی می کنند، بهترین برخوردها را با ایرانیان داشته باشند چرا که از نظر آنها ایرانیان بهترین مشتریان گردشگری و تجاری آنها هستند. همچنین گردشگری که یکی از استراتژی های مهم امارت دبی برای سرازیری دلار به امارات متحده می باشد، در این کشور مبتنی بر خرید است گر چه جذابیت های مدرن و تاریخی نیز دارد. ارمغان مسافران ایرانی برای دبی سالانه ۲ میلیارد دلار است.در این میان کشورهای  استقلال یافته شوروی نیز به وجود این ثروت بی پایان پی برده و اقتصاد و صنعت گردشگری خود را در راستای جذب گردشگران ایرانی رونق بخشیدند. بر اساس آمار در
سا لهای گذشته، ایرانی ها تنها در طول یک ماه، ۱۵ میلیون دلار بهاقتصاد ارمنستان سود رساندند.


لزوم ایجاد بازارهای ارزان در کشور
در شرایطی این پول های میلیاردی به جیب چینی ها، تایلندی ها، گرجی ها، ارمنی ها، عرب ها و به خصوص ترک ها سرازیر می شود که سهم صنعت گردشگری کشورمان از این درآمدها بسیار ناچیز است. بدون شک، تعریف بازارهای ارزان برای خرید در داخل کشور در جلوگیری از ادامه این روند بی تاثیر نخواهد بود. متولیان صنعت گردشگری کشور در صورت برنامه ریزی و ایجاد چنین بازارهایی در اقصی نقاط کشور، می توانند عطش بازار ایرانی ها را در داخل کنترل نموده و مانع از خروج میلیارد دلار ثروت کشورمان شوند.در حال حاضر معدود بازارهای خرید ارزان در کشور وجود دارد اما متاسفانه اجناس عرضه شده در این مراکز، غالبا اجناس خارجی است که در عمل، تفاوت چندانی نمی کند. به طور مثال بازار قشم در ایران ارزانترین بازار خاورمیانه می باشد اما متاسفانه اجناس عرضه شده در این مراکز نیز غالبا اجناس چینی، تایلندی، ترک و ... است. این در شرایطی است که بازارهای داخلی کشورمان باید محلی برای عرضه تولیدات باکیفیت داخلی باشد. ضمن اینکه این کالاها توان رقابت با نمونه های خارجی را نیز داشته باشند. باید به نکته نیز توجه داشت، این مراکز می تواند به عنوان محلی برای معرفی و ارایه صنایع دستی کشورمان بوده و معرفی آنها در سطح بین المللی، در جذب گردشگران خارجی و ترغیب آنها برای مسافرت به کشورمان نیز اثرگذار خواهد بود.